Энэ бол Оюутолгой компанид байрлах кино театр. Зэрвэс харвал малчдын өвсний юм уу хог хийдэг амбаар шиг харагдаж байгаа биз. Гэвч харамсалтай нь энэ бол Оюутолгой компаний ажилчдад зориулсан кино театр.
Оюутолгойн орд газар батлагдсан зэс, алтны батлагдсан нөөцийн хэмжээгээрээ дэлхийн арван том үйлдвэртэй харьцуулахад дээгүүрт бичигддэг. Нөөцөөрөө ч, зэс, алтны агуулгаараа ч том орд. Тиймээс энэ том ордыг цаашид тогтвортой ажиллуулах талаар Монголын тал анхаарах хэрэгтэйг гэх тархи угаалт өнөөдрийг хүртэл хийгдсээр байгаа. Тэгвэл энэ орд бидэнд ямар ашиг авчирсан бэ? Хамгийн наад захын жишээ л энэ. Дэлхийд томоохон тооцогдох ордоо ашиглуулсны төгсгөлд Монгол Улс яг ийм хэдэн амбаартай үлдэнэ. Харамсалтай биз. Гэвч бодит үнэн л энэ. Экс Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж “Оюутолгойг одоо оролдоод хэрэггүй ээ. Бид нэг охиноо айлд бэр болгоод өгчихсөн гээд ойлгочихъё. Нэгэнт айлд өгсөн охиноо дахиад охин биеэр нь эргүүлж авъя гэлтэй биш. Тэгээд л орхиё. Харин дараагийн охиноо айлд өгөхдөө бодолтой байх хэрэгтэй” гэж хэлсэн. Ц.Элбэгдорж л хэлсэн болохоос биш үнэн л энэ.
Тэгэхээр яаж оролдоод нэмэргүй гэсэн үг. Харин “охиноо өгсөн”-ийхөө төлөөсөнд бид иймэрхүү тохуурхал, доромжлол маягийн зүйлсийг хангалттай мэдэрнэ. Угаас Монгол ажилчид тэнд хэд дахин багаар үнэлэгдэж, гаднынхнаас хэд дахин бага цалин авдаг шүү дээ. Бас л бодит үнэн.
Оюутолгойн хөрөнгө оруулалтын гэрээг 2009 оны аравдугаар сарын 6-нд Эрдэс баялаг, эрчим хүчний сайд Д.Зоригт, Байгаль орчин, аялал жуулчлалын сайд Л.Гансүх болон Сангийн сайд С.Баярцогт нар Айвенхоу Майнз Монголия Инк ХХК, Айвенхоу Майнз Лимитед, Рио Тинто Интернэшнл Холдингс Лимитед компанитай байгуулж, гарын үсэг зурж байв. Үүний дараа гэнэтийн ашгийн албан татварыг хүчингүй болгосон, өсөн нэмэгдэх роялти авах хуулийн хүрээнд хамаарахгүй болгосон, усны /Оюутолгойн усыг 30 жил үнэгүй хэрэглүүлнэ/ болон байгаль орчны, газрын тухай хуульд өөрчлөлтийг оруулсан. Товчхондоо бол улс эх орныхоо эрх ашигт нийцтэй бус хөрөнгө оруулагчдад ашигтай байх эрх зүйн орчныг бүрдүүлсэн нь монголчууд.
Оюутолгой төслийн гэрээнд зааснаар Төсөл анхны хөрөнгө оруулалтаа нөхөж, ашигтай ажиллаж эхэлсэн цагт Монголын талын эзэмших хувь хэмжээг 51 хувьд хүргэнэ гэсэн байгаа. Тиймээс Рио Тинто оруулсан хөрөнгөө авч дууслаа гэж хэлэх хүртэл монголчууд нүдэн балай, чихэн дүлий суусаар байна. Энэ зуур яг иймэрхүү тохуурхлыг амссаар, эцэст нь энэ кино театр шиг хэдэн амбаартай л үлдэнэ. Нэгэнт “хадамд гаргасан ачлалгүй охин”-оосоо юу ч хүлээх билээ дээ.
П.Гоо
Эх сурвалж: Olloo.mn
